Over ons

Diederik Prakke (trainer/adviseur): Atim is niet-neutraal, omdat we een visie hebben op participatie en inspraak. Op het nut en de functie ervan. De bedoeling. Een visie die aansluit bij de Wet op de ondernemingsraden (WOR). De WOR verplicht bestuurders om een ondernemingsraad (OR) op te richten ‘in het belang van het goed functioneren van de onderneming in al haar doelstellingen’. Het primaire doel van een OR is dus niet om procedures te checken of om de belangen van medewerkers te verdedigen. Dat kunnen acties zijn, maar is niet het doel.

Atim bekent hierin kleur: we zien de OR in de eerste plaats als praktijk-informant voor de bedrijfsleiding, in het belang van dat bedrijf. De uiteindelijke rol van de OR is, wat Atim betreft, om te zorgen dat wordt begrepen wat er gebeurt en leeft in de praktijk, zodat die realiteit kan worden meegewogen in besluiten. Een OR stelt directies in staat goed geïnformeerde besluiten te nemen, waarin medewerkers herkennen dat hun stem en werkelijkheid is meegenomen. Indien nodig kan de OR zich dáár hard voor maken. Niet om een bepaalde OR-oplossing op te dringen, maar wél om te borgen dat de praktijk wordt begrepen.

De OR is er, wat ons betreft, niet om te ‘onderhandelen’, alsof directie en OR de onderneming samen besturen. In die zin is ‘medezeggenschap’ een verkeerde term – bij Atim spreken we liever van ‘praktijkspraak’. De verantwoordelijkheid voor besluiten ligt namelijk bij het management en alléén daar. De OR informeert en beïnvloedt, maar trekt niet aan het stuur. De OR is welkom in de keuken of de cockpit, maar als informant. Als de OR consistent de adviesrol pakt en van het stuur afblijft, kan de bestuurder ontspannen. Juist als de OR die rolverdeling respecteert, accepteren bestuurders dat de OR eerlijk en kritisch is. Een OR die bewust van het stuur afblijft bereikt daardoor méér dan door touwtrekken. Het gedoe valt weg – de inhoud blijft over.

Atim’s visie is dus níet neutraal. Maar we werken wél neutraal met onze opdrachtgevers. Staat de visie van een OR haaks op de onze, dan verwijzen we door naar andere trainers en adviseurs. Is de visie troebel of gemengd (bijvoorbeeld omdat verschillende leden van de OR verschillende rolopvattingen hebben) dan helpen we die verschillen te verhelderen. We leggen dan de Atim-visie uit, maar proberen niet te overtuigen. We laten het aan elke OR over, om zijn eigen pad te gaan. Dat is in lijn met onze visie. We roepen immers bestuurder en OR op om elkaars autonomie te respecteren.

Zo helder als onze visie is, zo lastig is vaak de praktijk. Het kan hard werken zijn om écht ruimte te laten voor afwijkende meningen en rolopvattingen. Een voorbeeld:

Stel dat jij vindt dat jullie als OR ‘de strijd aan moeten gaan’ met jullie ‘harteloze bestuurder’, terwijl jullie OR in meerderheid gaat voor de ‘praktijkspraak’-benadering, waar Atim een lans voor heeft gebroken. Dan zullen je OR-collega’s en onze Atim- trainer allicht de aandrang voelen om je te overtuigen of stil te krijgen. Maar met die neiging gaan we niet mee – we zullen tegensturen. De Atim-adviseur zal zijn best doen om te borgen dat jouw OR-collega’s ook jouw geluid horen en waarderen. Anders zou je op den duur wellicht stilvallen en dan zou jouw stem, jouw wijsheid, verloren gaan voor jullie OR en organisatie. Dat Atim een visie heeft, betekent dus niet dat we andere stemmen onderdrukken. Juist niet, want de Atim-visie gaat over het accepteren van verscheidenheid en het stimuleren van respect voor autonomie!

De Atim-trainers zetten zich er dus voor in dat er oor is voor elke stem. Dat is immers de bedoeling van inspraak: dat directies helder weten wat er leeft en gebeurt in de praktijk.