Vraag
Jullie hebben als OR een jaarverslag opgesteld en hebben, zoals jullie dat gewoonlijk doen, dat verslag nog voor willen leggen aan jullie bestuurder met de vraag of die nog op- en aanmerkingen heeft. Omdat er op het moment van afronden van het jaarverslag (nog) geen (nieuwe) bestuurder was hebben jullie er voor gekozen om het dan maar voor te leggen aan het hoofd HR en omdat die pas sinds een paar maanden in functie was heeft die het weer voorgelegd aan het voltallige managementteam (MT). Het MT had een groot aantal opmerkingen waarvan jullie er een aantal terecht of in ieder geval geen probleem vonden, maar ook een aantal waar jullie als OR het niet mee eens waren. De eerste hebben jullie gebruikt om het jaarverslag aan te passen, maar de punten van commentaar waar jullie het niet mee eens waren hebben jullie laten staan. Nu wordt door de organisatie tegengehouden dat het jaarverslag wordt verspreid. Jullie vragen zijn of dat zo maar kan en wat nu te doen als OR?
Reactie
We plaatsen jullie vraag eerst in een juridisch kader, zodat je weet hoe formeel de regels zijn. Die regels gaan je maar beperkt helpen om het probleem om te lossen, maar helpen misschien wel om wat beter te weten wat jullie positie als OR is. En die is dat de Wet op de ondernemingsraden (WOR) jullie als OR een grote vrijheid geeft om over te communiceren jullie maar willen communiceren. De enige echte harde beperking is dat jullie niet mogen communiceren over zaken- en bedrijfsgeheimen waarover jullie in jullie rol als OR-lid informatie hebben gekregen (zie Art. 20 uit de WOR). Maar iets communiceren over wat de OR heeft gedaan of waarover de OR al eerder heeft gecommuniceerd kan daar natuurlijk nooit onder vallen. Dat zijn immers geen bedrijfsgeheimen.
Het is daarbij niet verplicht om jullie communicatie (verslagen, jaarverslagen, brieven etc.) voor te leggen aan de bestuurder of een andere partij in de onderneming. Die partijen hebben niet de positie om jullie communicatie tegen te houden. Wanneer jullie besluiten de bestuurder of een hoofd HR wel inzage te verlenen in het concept jaarverslag, dan zou de bestuurder (en/of HR en/of MT) dus blij moeten zijn, want het stelt hen in de gelegenheid om tenminste iets van invloed te kunnen uitoefenen. Vanuit Atim zijn we voorstander van deze manier van werken, omdat wij het zien als eerlijk opereren in de samenwerking tussen OR en bestuurder. De bestuurder is zijn zijds verplicht om conform Art. 25 uit de WOR is jullie OR-advies te vragen bij zaken die impact kunnen hebben op medewerkers en dus lijkt het ons niet meer dan eerlijk dat jullie als OR ook advies vragen als jullie wat doen wat impact zou kunnen hebben op medewerkers, dus bijvoorbeeld met medewerkers communiceren. Wij spreken in zo’n geval vaak over ‘de omgekeerde adviesvraagplicht’. En, net zoals bij Art. 25, mag de OR de adviezen (lees: verbetersuggesties in de communicatie) ook naast zich neerleggen. Het is daarbij wel netjes (maar dus niet noodzakelijk) als de OR daarbij uitlegt waarom.
Het kan natuurlijk voorkomen dat de bestuurder of hoofd HR minder scherp hebben dat het niet aan hen is om te bepalen wat de OR communiceert. Het is dan goed om hen dat uit te leggen. Misschien dat deze mail jullie daarbij zou kunnen helpen. Verder is het ook goed om nogmaals heel goed te kijken of de opmerkingen misschien niet toch aan aanleiding geven om te kijken of het niet handig is om toch nog wat in jullie jaarverslag aan te passen. Als jullie dat niet al gedaan hebben kan het ook een idee zijn om hen uit te leggen waarom jullie sommige suggesties niet hebben toegepast.